ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥΣ
Σκοπός αυτού του Καταστατικού Χάρτη είναι να καταγράψει τις κατευθυντήριες αρχές επαγγελματικής ηθικής για όλους τους ψυχολόγους, με οποιαδήποτε ειδίκευση, μέθοδο που ακολουθούν, καθήκοντα που αναλαμβάνουν, θεωρητικό ή πρακτικό προσανατολισμό και επαγγελματικούς στόχους.
Οι ψυχολόγοι βασίζουν την έρευνα και την πρακτική τους σε ένα οργανωμένο σύνολο καθιερωμένων και έγκυρων ειδικών επιστημονικών γνώσεων.
Το αντικείμενο της επιστήμης αυτής είναι το σύνολο των αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ του ψυχισμού και των τρόπων συμπεριφοράς τόσο των ατόμων όσο και των ομάδων.
Για να επιτύχουν τους συγκεκριμένους στόχους της επιστήμης και των τομέων γνώσης τους, οι ψυχολόγοι επικεντρώνουν την προσοχή τους στην ψυχική ζωή των ατόμων και των ομάδων.
Η επαγγελματική αυτή ιδιαιτερότητα υποχρεώνει τους ψυχολόγους να εξασφαλίζουν κάθε φορά τις υψηλότερες εγγυήσεις ηθικής. Ως εκ τούτου, οι υπευθυνότητες που δεσμεύουν ηθικά τους ψυχολόγους, καθορίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη άσκηση της εργασίας τους κατά τον δέοντα τρόπο.
Έτσι, οι βασικές αρχές ηθικής αυτού του Καταστατικού Χάρτη θέτουν για τους επαγγελματίες τα θεμέλια της ανάπτυξης και άσκησης της ψυχολογίας και βάσει αυτών των αρχών ενεργούν, καθοδηγούνται και δεσμεύονται.
Οι βασικές αυτές αρχές είναι οι εξής:
Σεβασμός και ανάπτυξη των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ατόμων
- Ο ψυχολόγος σέβεται και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων, της ελευθερίας, και αξιοπρέπειας τους, του απορρήτου της προσωπικής τους ζωής και της αυτονομίας του, καθώς και της καλής ψυχολογικής τους κατάστασης.
- Επιτελεί το έργο του μόνο με τη συγκατάθεση των ενδιαφερομένων, εκτός των περιπτώσεων που ο νόμος προβλέπει διαφορετικά. Αντίστοιχα, ο οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος πρέπει να είναι σε θέση να απευθύνεται άμεσα και ελεύθερα στον ψυχολόγο της επιλογής του.
- Ο ψυχολόγος εγγυάται την εχεμύθεια, σέβεται το επαγγελματικό απόρρητο, προστατεύει την ιδιωτική ζωή του ατόμου, ακόμα και όταν χρειάζεται να δώσει πληροφορίες σχετικά με τη δουλειά του.
Υπευθυνότητα
- Μέσα στα πλαίσια των επαγγελματικών ικανοτήτων του, ο ψυχολόγος αναλαμβάνει την ευθύνη για την επιλογή, την εφαρμογή, τις συνέπειες, τις μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιεί, καθώς και για τις επαγγελματικές συμβουλές που παρέχει αναφορικά με άτομα, ομάδες και την κοινωνία.
- Δεν δέχεται σε καμία περίπτωση να εμπλακεί ή να αναλάβει καθήκοντα θεωρητικής ή τεχνικής φύσεως, που θα συγκρούονταν με τις αρχές ηθικής του.
Επάρκεια
- Οι αρμοδιότητες του ψυχολόγου απορρέουν από θεωρητικές σπουδές ανωτάτου επιπέδου πανεπιστημιακής βαθμίδας, που ανανεώνονται με διαρκή ενημέρωση, καθώς και από πρακτική εκπαίδευση υπό την επίβλεψη ομοτίμων του. Ο ψυχολόγος μπορεί να προβάλει μόνο τα ειδικά προσόντα που απορρέουν από τις σπουδές, την εκπαίδευση και την προσωπική του εμπειρία, καθορίζοντας μέσω αυτών τα δικά του επαγγελματικά όρια.
Ακεραιότητα
- Ο ακρογωνιαίος λίθος για την εφαρμογή των τριών προηγούμενων αρχών είναι η ακεραιότητα του χαρακτήρα, η οποία αποτελεί υποχρέωση του κάθε ψυχολόγου να τη σέβεται και να συμβάλει στην ανάπτυξή της κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων του και κατά τη διαρκή προσπάθειά του να αποσαφηνίσει το ρόλο, την προσέγγιση, την αποστολή και λειτουργία του, καθώς και τις υπηρεσίες που προσφέρει.
Οι τέσσερις αυτές αρχές είναι βασικές και ουσιώδεις. Οι ψυχολόγοι δεσμεύονται να σέβονται και να προάγουν αυτές τις αρχές, να καθοδηγούνται από αυτές και να φροντίζουν για τη διάδοση τους.
Με βάση αυτές τις αρχές ρυθμίζονται οι σχέσεις των ψυχολόγων με τα μέλη της δικής τους επιστημονικής κοινότητας, καθώς και εκείνες με τους άλλους επαγγελματικούς κλάδους.
(Εγκρίθηκε στη Γ.Σ. της ΕFFPA στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1995).
