Πρόγραμμα εκπαίδευσης γονέων – ‘Τα δέκα σκαλοπάτια προς την καλύτερη συμπεριφορά’ – για την αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας
Χρόνος: Σεμινάριο διάρκειας 12 ωρών
Εισηγητές: Γιαννοπούλου, Ι., Κερασιώτη, Α. & Λαρδούτσου, Σ.
Στόχος: Το σεμινάριο επιχειρεί να καταρτίσει τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας στην εφαρμογή του θεραπευτικού προγράμματος «Τα δέκα σκαλοπάτια προς την καλύτερη συμπεριφορά». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά γονείς που έχουν παιδιά προσχολικής ηλικίας τα οποία εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς. Η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου προγράμματος έχει αξιολογηθεί κατά την πιλοτική εφαρμογή του στο Κ.Ψ.Υ. Περιστερίου. Πρόκειται για ένα ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα που μπορεί να εφαρμοστεί σε ατομική ή ομαδική βάση. Στηρίζεται στις βασικές αρχές της εφαρμοσμένης συμπεριφορικής ανάλυσης, της θεωρίας κοινωνικής μάθησης, των θεραπειών που εστιάζουν στις σχέσεις και της συνεργατικής θεραπείας επίλυσης προβλημάτων.
Επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με το πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπεί στην ανάπτυξη των γονικών δεξιοτήτων διαχείρισης της συμπεριφοράς των παιδιών και στη βελτίωση της ποιότητας της σχέσης γονέα-παιδιού. Θα είναι σε θέση να κατανοήσουν το θεωρητικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίζεται το πρόγραμμα και συγκεκριμένα η κάθε συνεδρία. Επίσης, να εξοικειωθούν με την παρατήρηση συμπεριφοράς του παιδιού και τις γνωσιακές-συμπεριφοριστικές τεχνικές διαχείρισης ανεπιθύμητων συμπεριφορών και προαγωγής προκοινωνικών συμπεριφορών στα παιδιά.
Συμμετέχουν: Το σεμινάριο απευθύνεται σε παιδοψυχιάτρους, ψυχολόγους, και κοινωνικούς λειτουργούς που εργάζονται με γονείς παιδιών, ηλικίας 3-8 ετών, με προβλήματα συμπεριφοράς και ενδιαφέρονται για την εφαρμογή δομημένου θεραπευτικού προγράμματος για την ανάπτυξη/βελτίωση γονικών δεξιοτήτων στη διαχείριση δύσκολων συμπεριφορών.
Περιεχόμενο: Συνοπτικά, το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης γονέων περιλαμβάνει 10 συνεδρίες (10 σκαλοπάτια), έχει σαφή θεματική, δομή και θεραπευτικούς στόχους, με τη μία θεματική να χτίζει πάνω στην άλλη.
1η Συνεδρία: Διατύπωση κανόνων ομάδας, σύναψη θεραπευτικού συμβολαίου και διαμόρφωση θεραπευτικής σχέσης. Ψυχοεκπαίδευση σχετικά με τους ενισχυτές της συμπεριφοράς, το ρόλο της θετικής προσοχής και το «παιχνίδι του παιδιού».
2η Συνεδρία: Βασικοί παράγοντες για τη συμμόρφωση και υπακοή του παιδιού: ο έπαινος και η αγνόηση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.
3η Συνεδρία: Διατύπωση αποτελεσματικότερων εντολών/ οδηγιών από τον γονέα προς το παιδί.
4η Συνεδρία: Διατύπωση κι εφαρμογή ορίων και κανόνων.
5η Συνεδρία: Εφαρμογή του συστήματος ανταλλάξιμων αμοιβών, μίμηση προτύπου, σταδιακή διαμόρφωση επιθυμητής συμπεριφοράς, παροχή τμηματικής βοήθειας.
6η Συνεδρία: Αρνητικές συνέπειες της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς και μορφές τιμωρίας.
7η Σσυνεδρία: Εφαρμογή της τακτικής διακοπής από τις θετικές ενισχύσεις (time out).
8η Συνεδρία: Αντιμετώπιση εμφάνισης ανεπιθύμητων συμπεριφορών σε δημόσιους χώρους.
9η Συνεδρία: Στρατηγική επίλυσης προβλημάτων.
10η Συνεδρία: Σχέσεις ανάμεσα στα αδέλφια και διαχείριση συγκρούσεων.
Μέθοδος: Σύντομη θεωρητική εισήγηση και αναλυτική παρουσίαση της κάθε συνεδρίας, η οποία θα ακολουθείται από πρακτικές ασκήσεις, παίξιμο ρόλων, παρουσίαση του υλικού που χρησιμοποιεί ο θεραπευτής-συντονιστής της ομάδας γονέων σε κάθε συνεδρία, καθώς και ανασκόπηση του έντυπου υλικού που δίνεται στους γονείς.
Βιβλιογραφία:
- Γιαννοπούλου, Ι. & Τσομπανογλου, Γ. (2006). Η αντιμετώπιση των διαταραχών διαγωγής στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία ως μέτρο πρόληψης της παραβατικής συμπεριφοράς. Ψυχιατρική,17(3), 224-236.
- Κερασιώτη, Α. (2008). Ομάδες εκπαίδευσης γονέων γι απαιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με προβλήματα συμπεριφοράς – Πιλοτική ανοικτή κλινική μελέτη. ΙΕΣΘ, Αθήνα (Πτυχιακή εργασία)
- Λαρδούτσου, Σ. (2009). Προσαρμοσμένο γνωσιακό-συμπεριφοριστικό πρόγραμμα εκπαίδευσης γονέων παιδιών προσχολικής ηλικίας. ΙΕΣΘ, Αθήνα (Πτυχιακή εργασία).
Σύντομο βιογραφικό:
Ιωάννα Γιαννοπούλου (M.Med.Sci, MRCPsych, PhD): Παιδοψυχίατρος. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ. στο Karolinska Medico Chirurgiska Institutet της Σουηδίας από όπου έλαβε τον τίτλο Master of Medical Science στην Ψυχιατρική in Psychiatry (1987). Στη συνέχεια εξειδικεύτηκε στην Παιδοψυχιατρική (1988-1991) στο Bethlem Royal Hospital & The Maudsley Hospital του Λονδίνου (Αγγλία), όπου μετά τη λήψη του τίτλου MRCPsych (1991) εργάστηκε έως to 1995 ως Επιμελήτρια και Διευθύντρια (ορισμένου χρόνου) Παιδοψυχιατρικής. Το 1996 εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του Λονδίνου, αφού είχε λάβει χρηματοδότηση από το Mental Health Foundation για διεξαγωγή μελέτης στην προσχολική ΔΕΠ-Υ. Είναι κάτοχος Διδακτορικού τίτλου (PhD) από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου King’s College, Institute of Psychiatry, U.K. Από το 1997 έως 2017 εργάστηκε ως ιατρός Ε.Σ.Υ. (Κ.Ψ.Υ. Περιστερίου) και από το Σεπτέμβριο 2017 εργάζεται ως Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής στη Β’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ του Π.Γ.Ν. «Αττικόν». Έχει πλούσιο εκπαιδευτικό, ερευνητικό και συγγραφικό έργο. Είναι μέλος Ελληνικών και Ευρωπαϊκών επιστημονικών Εταιριών.
Αλεξάνδρα Κερασιώτη (Dipl.-Psych., MSc, PhD): Κλινική Ψυχολόγος. Σπούδασε αρχικά Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών (1996) και στη συνέχεια σπούδασε Ψυχολογία στο Friedrich-Alexander Universitaet Erlangen-Nuernberg της Γερμανίας, όπου κι εξειδικεύτηκε στην Κλινική Ψυχολογία/ Ψυχοπαθολογία (2003). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2007). Περάτωσε την τετραετή εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Κατεύθυνσης στο ΙΕΘΣ (2008). Στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε στη θεραπεία Ψυχοσεξουαλικών Διαταραχών στο ΕΠΙΨΥ (2009). Έχει ολοκληρώσει την κατάρτιση για Ψυχολογική Στήριξη παιδιών και των οικογενειών τους σε περιπτώσεις πένθους κι απώλειας στη Μέριμνα (2010). Έχει εκπαιδευτεί στην Τραυματοθεραπεία και τη Μέθοδο EMDR στο Ινστιτούτο Τραυματοθεραπείας (2011) καθώς και στη Συγκινησιακά Εστιασμένη Θεραπεία Ζεύγους (EFT: Emotionally Focused Therapy) – (2016). Είναι Διδάκτωρ της Νοσηλευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάζεται από το 2006 ως Ψυχολόγος στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξαρτημένων Μητέρων με τα παιδιά τους του 18 Άνω (Ψ.Ν.Α.).
Σοφία Λαρδούτσου (MSc): Κλινική Ψυχολόγος. Σπούδασε στο Πρόγραμμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Institute of Psychiatry, Kings College, University of London (2001-2002, ως υπότροφος του Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη). Ειδικεύθηκε στην Κλινική Ψυχολογία στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (2002 – 2006 , ως υπότροφος του ΙΚΥ). Περάτωσε την τετραετή εκπαίδευση στη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία στο ΙΕΘΣ το 2009 (ως υπότροφος του ΙΕΘΣ – Μπουλουγούρη). Έχει συνεργαστεί με το Τμήμα Εκπαίδευσης & Αγωγής Προσχολικής Ηλικίας, Διδασκαλείο Νηπιαγωγών (2003 – 2008) παραδίδοντας κύκλο σεμιναρίων σε μετεκπαιδευόμενες νηπιαγωγούς με θέμα «Ψυχική υγεία και ψυχοκοινωνικά προβλήματα νηπίων». Εργάστηκε ως ψυχολόγος στα πλαίσια της πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς του Δήμου Νέας Ιωνίας – ΚΕ.ΒΡΕ.ΦΟ. (2006 – 2009). Διατέλεσε επιστημονική συνεργάτης του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Δικαιώματα του Παιδιού της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς του Υπουργείου Παιδείας (2008 – 2009). Εργάζεται ως κλινική ψυχολόγος ιδιωτικά από το 2006, ενώ από το 2008 εργάζεται στα «Εκπαιδευτήρια Γείτονα» ως υπεύθυνη ψυχολόγος γυμνασίου και λυκείου, όπου παράλληλα επιμορφώνει γονείς και εκπαιδευτικούς.
